حضور ۹۵۰۰ کودک در مراکز شبه خانواده
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۳۲۵۹۰
جشن «آغوش سیمرغ» درحالی امروز (۲۵ تیرماه) به طور اختصاصی در راستای تقدیر از ۴۰۰ خانواده فرزندپذیر و متقاضی کودکان فاقد سرپرست موثر و دارای شرایط خاص و بیمار برگزار میشود که براساس آمارهای سازمان بهزیستی، از مجموع ۸۰۰ کودک بیمار و معلول حاضر در مراکز نگهداری، ۴۰۰ فرزند واگذار اما مابقی (۴۰۰ کودک) با همین شرایط در مراکز نگهداری حضور دارند و در انتظار رفتن به آغوش خانواده هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مهری سادات موسوی، معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفتوگو با ایران اکونومیست، با اشاره به اصلاح ماده ۳۶ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست، اظهار میکند: باتوجه به اینکه در زمینه فرزندخواندگی و واگذاری کودکان بیسرپرست و بدسرپرست به خانوادههای متقاضی فرزندخواندگی محدودیتها و خلاءهایی وجود داشت، طی چند ماه اخیر با همکاری قوه قضاییه و مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک همفکری مناسبی صورت پذیرفت و شیوهنامه اصلاح ماده مذکور طی چند روز آینده نهایی میشود.
کاهش زمان اقامت کودکان در مراکز شبه خانواده و شیرخوارگاهها
وی میافزاید: هدف سازمان کاهش زمان اقامت کودکان در مراکز شبه خانواده و شیرخوارگاههاست. تقویت اقدامات مددکاری جهت بازپیوند به خانواده زیستی، انتقال به خانواده و خویشاوندان، فرزندخواندگی و شناسایی خانوادههای تایید شده و آماده میزبانی موقت کودکان تا زمان تعیین تکلیف ایشان، از جمله اولویتهای سازمان است که به کاهش زمان اقامت در مرکز شبانهروزی و ارتقای کیفیت مراقبت میانجامد.
حضور ۹۵۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر در مراکز شبه خانواده
تسهیل و کاهش زمان واگذاری کودکان بالای ۵ سال سن و کودکان بیمار به خانوادههای متقاضی
به گفته موسوی، در حال حاضر ۹۵۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر در مراکز شبه خانواده وجود دارد که حدود ۸۰ درصد آنها بیش از ۵ سال سن دارند.
وی با اشاره به اینکه خانوادههای متقاضی کودکان نیازمند درمان و کودکان ۵ سال و بالاتر، فرایند فرزندپذیری را نسبت به دیگر خانوادههای متقاضی زودتر طی میکنند، تصریح میکند: این درحالیست که ۹۲ درصد خانوادهها، متقاضی فرزندپذیریِ کودکان زیر ۵ سال هستند.
وجود ۴۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر و نیازمند درمان در مراکز نگهداری بهزیستی
معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که از میان ۹۵۰۰ کودکِ فاقد سرپرست موثر چه تعداد دارای بیماری خاص یا معلولیت هستند؟ براساس آخرین آمارها اعلام میکند: در حال حاضر ۴۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر، نیازمند درمان در مراکز نگهداری حضور دارند که منتظر خانواده هستند. در عین حال نیز ۴۰۰ کودک نیازمند درمان فاقد سرپرست موثر هم به خانوادههای متقاضی فرزندخواندگی واگذار شدند.
نحوه ثبت درخواست برای اخذ فرزندخواندگی کودکان دارای شرایط خاص
وی درباره نحوه ثبت درخواست برای متقاضیان کودکان دارای شرایط خاص خاطرنشان میکند: متقاضیان سرپرستی کودکان دارای شرایط پیگیری درمان و یا دارای معلولیت در مراکز شبه خانواده بهزیستی علاوه بر سامانه فرزندخواندگی، میتوانند در سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۲۳۱۱ ثبت اولیه اطلاعات را انجام دهند.
«سیمرغ»؛ جشنی برای تقدیر از خانوادههای فرزندپذیری که حتی خانواده اصلی کودک حاضر به نگهداری از آنها نشدهاند
موسوی در ادامه درخصوص خانوادههای متقاضیِ فرزندان بیسرپرست دارای شرایط خاص توضیح میدهد: این خانوادهها دو گروه هستند؛ گروهی از آنها، خانوادههایی هستند که نوزادی را از مراکز نگهداری به سرپرستی گرفتهاند ولی برخی از نوزادان دارای بیماریهایی هستند که پس از چند ماه بیماری آنها بروز می یابد که تعداد اندکی از آنها، چنین کودکی را به بهزیستی بازمیگردانند ولی اغلب به دلیل مهر و علاقه ایجاد شده میان خود و کودک، از او نگهداری میکنند. جشن آغوش سیمرغ اختصاصا درمورد خانوادههای متقاضی کودکان نیازمند درمانی هستند که بعضا خانواده زیستی آنها نیز حاضر به نگهداری از آنان نبوده است.
وی با تاکید بر اینکه خانوادههای متقاضی کودکان نیازمند درمان، قابل تقدیر هستند، ادامه میدهد: به طور مثال مواردی بوده است که خانوادهها پس از تولد فرزندشان و دیدن چهره او به واسطه شکاف کام یا سایر بیماریها، او را در بیمارستان رها کردهاند اما زوج جوان دیگری سرپرستی همان کودک را بر عهده گرفته و در حال پیگیری درمان او هستند.
رایزنی با دستگاهها و شرکتهای بیمهای جهت حمایت از روند درمانی این کودکان
این اظهارات نیز در حالی مطرح میشود که سعید بابایی- مدیرکل کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور از رسیدگی خارج از نوبت بهزیستی به متقاضیان فرزندخواندگی کودکان بیمار به ایران اکونومیست خبر داده و گفته که با توجه به زمان نسبتا طولانی برای پذیرش سرپرستی کودکان، سازمان این امکان را برای متقاضیان کودکان بالای پنج سال و همچنین کودکان دارای معلولیت یا نیازمند درمان قائل شده که خارج از نوبت به تقاضای آنان رسیدگی کند.
او همچنین درخصوص ارائه تسهیلاتی برای درمان این کودکان یا پرداخت کمک هزینه درمانی به خانوادههای پذیرای کودک بیمار اینطور توضیح داده که اصولا خانوادههایی که در سالهای گذشته اقدام به پذیرش کودکان نیازمند درمان جهت فرزندخواندگی کردهاند، هیچ مطالبه و درخواستی جهت حمایت مالی از سازمان بهزیستی نداشتهاند.
وی می افزاید: این خانوادهها با انتخاب ارزشمندی که داشتهاند بدون هیچ چشمداشت به حمایتی، اقدام به این انتخاب کردهاند. در انتخاب خانواده برای فرزندپذیری این نکته برای بهزیستی حائز اهمیت است که خانواده توان مالی مورد نیاز برای حمایت از کودک را در هر شرایطی یعنی چه سلامت و چه نیازمند درمان داشته باشد. با این حال در برخی موارد که خانواده نیازمند حمایت بیشتری در امر فرزندپذیری بوده، کمک هزینهای جهت حمایت از این خانوادهها برقرار شده و همچنین ارجاعاتی به سیستمهای درمانی صورت پذیرفته است. بزرگترین درخواست این خانوادهها به ویژه در شرایط کنونی حمایتهای بیمهای ویژه جهت درمان این کودکان است که رایزنیهای لازم با بیمهگران در این خصوص در دست انجام است.
«آبان»، پسری با یک «پا» اما خوشخنده
در همین راستا، پای صحبتهای یکی از خانوادههای فرزندپذیر دارای شرایط یاد شده مینشینیم. «زهرا» و «رضا» زوج جوان تحصیل کردهای هستند که چند سال بعد از تولد اولین فرزندشان «آئین»، تصمیم میگیرند فرزند دیگری را به جمع خانوادهشان اضافه کنند؛ روال فرزندپذیری این خانواده از زمان اقدام تا چهار نفره شدن جمع خانوادهشان، کمتر از سه ماه به طول میانجامد.
زهرا دارای کارشناسی معماری و کارشناسی ارشد الهیات است: «همیشه دوست داشتم پسرم خواهر یا برادر دیگری داشته باشد. از سویی اینکه فرزندخواندهای را به آغوش خانوادهمان بیاورم موضوعی بود که سالها پس ذهنم بود، حتی قبل از ازدواج دوست داشتم این کار را انجام دهم. بعد از اینکه پسرم (آئین) به دنیا آمد این موضوع را با همسرم مطرح کردم و ایشان هم پذیرفت. در یکی از برنامههای مناسبتی تلویزیونی ماه رمضان بود که نشان میداد چند خانواده فرزندخواندگی بچههایی با شرایط خاص را پذیرفتهاند. بیشتر دربارهشان مطالعه و صفحه اینستاگرامشان را دنبال کردم، متوجه شدم که شانس پذیرش این کودکان به خاطر شرایط خاصی که دارند کمتر است و از همین رو تصمیم گرفتم کودکی که با شرایط من سازگارتر است را درخواست دهم. فرم درخواست را در سایت فرزندخواندگی پر کردیم و همان زمان هم گفته بودم که با کودک دارای شرایط جسمی خاص میتوانم کنار بیایم اما با کودکی که شرایط ذهنی خاصی دارد نمیتوانم کنار بیایم. اولین موردی که به ما معرفی شد «آبان» بود که آن زمان ۷ ماهه بود.»
هرچند که زهرا از ابتدا ترجیح میداد که فرزندخواندهاش از پسر زیستیاش بزرگتر باشد، اما همان زمان که پسر ۷ ماههای را به خانواده زهرا و رضا معرفی میکنند، آنها این موضوع را با پسر ۳.۵ سالهشان مطرح میکنند و درنهایت هم آئین این موضوع را میپذیرد که آغوش خانوادهاش به روی بردار کوچکترش «آبان» باز شود: «زمانی که فرزندخوانده رو پذیرفتیم، آئین ۳.۵ سالش بود و زمانی که آبان به خانه ما آمد یک سالش بود و به صورت مادرزادی پای چپش از زیرزانو تشکیل نشده بود.»
زهرا از حس و حال روزهایی که تصمیم به فرزندخواندگی کودکی بیسرپناه را گرفته بود تعریف میکند: «همه بچههای دنیا معصوم و عزیز هستند و وقتی خودم بچهدار شدم، به این فکر میکردم که بچههایی هستند که خانواده ندارند و این من را اذیت میکرد و دلم میخواست حداقل برای یک بچه در این دنیا کاری انجام دهم.»
میپرسم همسرش با اینکه فرزند غیرزیستی را به سرپرستی قبول کند مشکلی داشته است یا خیر؟ میگوید: «همسرم من را قبل از ازدواج میشناخت. البته ما از اول این موضوع را با خانوادهها مطرح نکردیم چراکه میدانستیم آنها مخالف هستند، اما به مرور که تصمیممان قطعی شد و برای پذیرش آبان تایید دادیم، موضوع را با خانوادههایمان مطرح کردیم.»
زهرا درباره نحوه واگذاری کودکان بیسرپرست به خانوادههای متقاضی نیز اینطور توضیح میدهد:«فرآیند بهزیستی اینگونه است که بعد از اینکه پرونده و مدارک از سمت بهزیستی تایید شد، شروع به معرفی کودکان میکنند. آنها تا سه بچه را معرفی میکنند و اگر خانواده نپذیرفت (در واگذاری) تردید میکنند، اما اتفاقی که برای ما افتاد این بود که مددکار کودک مشهد بود و ما شیراز؛ ایشان اصرار داشتند ما به مشهد برویم و کودک را ببینیم، چون میگفتند ممکن است شما کارهای سرپرستی را انجام دهید و بعد پشیمان شوید، اما من و همسرم معتقد بودیم که نیازی نیست بچه را ببینیم زیرا میگفتیم همانطور که خدا به ما بچهای که میدهد و ما بچه را نمیبینیم، این کودک هم همینطور است. فقط عکسهایی از آبان برای ما فرستادند؛ عکسهایی بود که چهره او معلوم نبود. اولین باری که او رو دیدیم، زمانی بود که برای تحویل گرفتناش به مشهد رفتیم و همانجا هم او را تحویل گرفتیم و به خانه برگشتیم.»
زهرا اولین باری که آبان را دیده و در آغوش گرفته را همچون لحظهای که «آئین» فرزند زیستیاش را برای اولین بار در آغوش گرفته یاد میکند. «آبان لبخند خیلی شیرینی داره و وقتی رسیدیم شیراز، مادرم و خواهرم و خانواده خواهرم منتظر بودند و وقتی او را دیدند به شدت به دلشان نشست و خیلی او را دوست داشتند.»
زهرا درباره مدت زمان اقدام تا زمانی که آبان را به عنوان فرزند دومشان در آغوش بگیرند، توضیح میدهد و میگوید: «۱۲ خردادماه بود که مددکار موضوع را با ما مطرح کردند و اویل مهرماه حکم دادگاه ما آمد.»
زهرا از روزهای ابتدایی که آبان تازه به آغوش خانوادهشان رفته بود، اینطور یاد میکند: «آبان با دیگران خوش ارتباط است. پسر زیستیام مقداری دچار چالش شد و با وجود اینکه مشاور او را دیده بود و به ما گفته بود که آمادگی دارد اما با یک بحرانی برخورد تا با این قضیه کنار بیاید و ما مجبور شدیم دوباره یکسری مشاورهها را از سر بگیریم.»
او میخندد و ادامه میدهد: «آبان ویژگی که دارد این است که از همان اول انحصارطلب بود. یعنی از همان روز اول، خیلی از بچههای فرزندخوانده هستند که وقتی وارد خانواده میشوند حتی نمیتوانند با پدر و مادر ارتباط بگیرند اما او از همان روز اول میخواست همه توجه ما را به سمت خودش داشته باشد و از همان روز اول که ایشان را سوار ماشین کردم بغل من نشست و دیگر اجازه نداد برادرش به بغل من بیاید. زمانی هم که این موضوع را با مشاور در میان گذاشتم تعجب کرد و خندید. البته این چالشها ربطی به فرزندخواندگی ندارد و وقتی فرزند دوم زیستی هم به جمع خانواده اضافه میشود این اتفاقات رخ میدهد. خدا را شکر الان خیلی اوضاع بهتر است و آبان و آئین به مرور یاد گرفتهاند که چگونه بایکدیگر کنار بیایند.»
مراحل قانونی فرزندخواندگی
به گزارش ایران اکونومیست، هرچند که به طور کلی متقاضیان سرپرستی کودکان دارای شرایط پیگیری درمان و یا دارای معلولیت در مراکز شبه خانواده بهزیستی علاوه بر سامانه فرزندخواندگی میتوانند در سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۲۳۱۱ اطلاعات خود را ثبت کنند، اما به طور کلی برای فرزندخواندگی همه کودکان باید مراحل قانونی طی شود و خانوادههای متقاضی باید در این مسیر فرآیندی را طی کنند که این مراحل به این گونه است:
ـ مرحله اول: متقاضیان باید برای ثبتنام در سامانه ملی فرزندخواندگی به نشانی اینترنتی www.adoption.behzisti.net مراجعه و مدارک مورد نیاز خود را آپلود کنند.
ـ مرحله دوم: از متقاضیان جهت انجام مصاحبه دعوت میشود. اطلاعرسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا از طریق پیامک و در موارد خاص به صورت تلفنی انجام میشود.
ـ مرحله سوم: با متقاضیان جهت انجام بازدید منزل متقاضی هماهنگی صورت میگیرد. اطلاعرسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا از طریق پیامک و در موارد خاص به صورت تلفنی انجام میشود.
ـ مرحله چهارم: معرفی به مراکز مشاوره فرزندخواندگی جهت دریافت خدمات مشاوره؛ اطلاعرسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا از طریق پیامک و در موارد خاص به صورت تلفنی انجام میشود.
ـ مرحله پنجم: از متقاضیان جهت دریافت معرفی نامه اداره پزشکی قانونی جهت انجام آزمایشات صحت جسم و روان و عدم اعتیاد و همچنین دفاتر پیشخوان دولت برای دریافت گواهی عدم سوء سابقه کیفری دعوت میشود.
ـ مرحله ششم: از متقاضیان جهت بررسی نهایی مدارک و پاسخ استعلامها شامل گزارش مددکاری، پاسخ مشاور فرزندخواندگی، پاسخ اداره پزشکی قانونی و پاسخ دفتر پیشخوان دولت، مصاحبه اعضا کمیته با متقاضیان و... به کمیته فرزندپذیری استان دعوت میشود.
ـ مرحله هفتم: متقاضیان به مرکز محل اقامت کودک یا قرار گرفتن متقاضیان در لیست نوبت جهت ملاقات کودک معرفی میشوند. همچنین متقاضیان به مشاور دینی برای دریافت خدمات مشاوره دینی نیز معرفی خواهند شد.
ـ مرحله هشتم: ارسال پرونده به دادگاه و به بهزیستی (پس از فرا رسیدن نوبت)؛ همزمان متقاضیان باید دادخواست سرپرستی خود را در سامانه ثنا مربوط به قوه قضائیه ثبت کنند و همچنین متقاضیان در جلسه دادگاه و صدور رای سرپرستی شرکت کنند.
ـ مرحله نهم: در این مرحله متقاضیان به مرکز جهت تحویل کودک معرفی میشوند و بهزیستی تا پایان ۱۸ سالگی بر وضعیت کودک نظارت دارد.
ـ مرحله دهم: پیگیری پدر و مادر خانواده و بهزیستی برای تبدیل قرار آزمایشی شش ماهه به حکم دائم سرپرستی است.
ـ مرحله یازدهم: اخذ مدارک برای کودک است که پدر و مادرخوانده و بهزیستی برای اخذ شناسنامه، تعهدات مالی به نفع کودک، بیمه عمر و... پیگیری میکنند.
افراد مقیم خارج از کشور نیز به جای ثبتنام در سامانه ملی فرزندخواندگی باید به دفتر نمایندگی ایران در کشور محل اقامت خود مراجعه کنند.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: فرزندخواندگی ، شبه خانواده
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: فرزند خواندگی شبه خانواده خانواده های متقاضی کودک فاقد سرپرست موثر کودکان نیازمند درمان مراکز شبه خانواده کودکان دارای شرایط مراکز نگهداری دارای شرایط خاص متقاضیان جهت سازمان بهزیستی خانواده ها متقاضی کودکان آغوش خانواده بی سرپرست کاهش زمان کودکان بی ۹۵۰۰ کودک ۴۰۰ کودک ـ مرحله
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۳۲۵۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
با «کودک استرسی» چگونه برخورد کنیم؟
دوران کودکی تنها دوران بازی کردن و خوش گذرانیهای کودکی نیست. بلکه کودکان نیز میتوانند این دوران را با استرس و احساس نگرانی سپری کنند.
این استرس یا میتواند از جانب خانواده، دوستان و مدرسه باشد و یا از جانب خود. به عبارتی دیگر کودک نیز میتواند از خودش بیش از حد، انتظار داشته باشد و سپس زمانی که انتظاراتش از خود برآورده نشد احساس استرس کند.
نحوه کمک کردن به کودکان برای درمان اضطراب
شما بزرگسالان از راههای مختلف میتوانید به کودکان و خردسالان خود برای رفع استرس و اضطراب در آنها کمک کنید. در واقع در نحوه درمان استرس در کودکان باید بگوییم سه کار مهمی که شما میتوانید در این زمینه انجام دهید به شرح زیر است:
شما ابتدا باید سعی کنید، که استرس را از زندگی خود تا حد امکان دور نمایید. به این ترتیب استرس از کودکان شما نیز دور خواهد شد.
به کودکان و خردسالان خود مهارتهای مثبت مقابله با استرس را بیاموزید. در مورد ماهیت استرس با کودکان و خردسالان خود تا حد امکان صحبت کنید.
راهکارهای تشخیص استرس در کودکان
آشنایی با علائم بروز استرس در کودکان برای والدین آنها بسیار با اهمیت است. والدین میتواند با شناسایی استرس در کودک آن را تا حدودی کنترل کنند اما زمانی که کودک به این اختلال مبتلا میشود؛ احتیاج به یک روانشناس متخصص دارید تا راهکاریهای موثر در درمان استرس در کودکان را به شما آموزش دهد.
اضطراب در رفتارهای کودکان مشاهده میشود. نکته مهم این است که والدین این تغییر رفتار در کودک خود را متوجه شوند. پرخاشگری، دمدمی مزاج بودن و وابستگی از جمله نشانههای استرس در کودکان است. سطح تمرکز در کودکان مضطرب پایین آمده و از رفتن به مدرسه امتناع میکنند.
ما در جریان تغییرات شدیدی در جهان قرار گرفتهایم، و در عینحال رویدادهای بسیاری وجود دارند که میتواند منجر به استرس در کودکان شود؛ مانند وضعیتهای منفی در خانه، خشونت در مدرسه و یا امتحانات. یا حتی تغییرات مثبت مانند اسبابکشی به خانهای بزرگتر یا یافتن دوستان جدید.
شما به عنوان والدین میتوانید با بررسی علائم استرس بیش از حد در کودکان و حمایت از آنها، برای مدیریت این استرس کمک کنید.
استرس چیست؟
استرس یک احساس رایج است که وقتی تحت فشارش هستیم، مشکلات متعدد داریم یا نمیتوانیم با شرایط کنار بیاییم، دچار آن میشویم.
مقدار کم استرس میتواند مفید باشد و به ما انگیزه بدهد که به اهدافمان برسیم، مانند زمانی که امتحان داریم یا میخواهیم سخنرانی کنیم. اما اگر استرس بیش از حد باشد، به ویژه زمانی که احساس میکنیم از کنترل خارج شده، میتواند بر افکار و سلامت بدن و روان و همچنین روابطمان تاثیر منفی بگذارد.
دلایل استرس چیست؟
تجربه استرس در کودکان همیشه مانند بزرگسالان نیست. در بزرگسالان استرسهای کاری شایع است؛ در حالی که کودکان زمانی استرس را تجربه میکنند که نمیتوانند خود را با شرایط تهدید کننده، سخت یا دردآور تطبیق دهند. این شرایط میتواند شامل موارد زیر باشد:
افکار یا احساسات منفی درباره خودشان
تغییرات جسمانی مانند رسیدن به سن بلوغ
مطالبات درسی مانند امتحانات یا تکالیفی که با بزرگ شدن بچهها بیشتر میشود
مشکلات با دوستان در مدرسه و فرآیند اجتماعی شدن
تغییراتی مانند تغییر منزل، مدرسه یا جدایی والدین
بیماریهای مزمن، مشکلات مالی در خانواده یا مرگ یکی از اعضای خانواده
محیط ناامن در خانه یا محله
استرس در کودکان و نوجوانان
استرس در کودکان زمانی رخ میدهد که یک شرایط جدید یا غیرمنتظره را تجربه میکنند.
در کودکان، تنش در خانه مانند سوءرفتار، جدایی والدین یا مرگ یکی از عزیزان جزو عوامل شایع استرس است. مدرسه یکی دیگر از عوامل رایج است؛ یافتن دوستان جدید یا امتحان دادن میتواند کودکان را درگیر مشکلات کند.
هرچه کودکان بزرگتر میشوند، منابع استرس بیشتر میشود، زیرا آنها تغییرات بزرگتری را در زندگی تجربه میکنند: مانند یک گروه جدید دوستان، تکالیف بیشتر در مدرسه و دسترسی فزاینده به رسانههای اجتماعی و اخبار بیشتر درباره اوضاع کشور و جهان. بسیاری از نوجوانان در مواجهه با مسائل اجتماعی مانند تغییرات اقلیمی، مناقشات و ناآرامیهای سیاسی و تبعیض دچار استرس میشوند.
باید به یاد داشت که کودکان مانند «اسفنج» هستند و هر آنچه اطرافشان رخ میدهد را کامل جذب میکنند. آنها استرس والدین خود را مشاهده میکنند و به این وضعیت احساسی، هر آنچه که باشد، واکنش نشان خواهند داد.
کودکان و نوجوانان همیشه از هوش احساسی یا دایره لغات کافی برای بیان کامل احساساتشان برخوردار نیستند. از سوی دیگر، کودکان کم سنتر ممکن است به دلیل سن پایین و سطح رشد فکری نتوانند بفهمند که واقعا چه اتفاقی افتاده است. برای آنها یک وضعیت جدید یا متفاوت ممکن است صرفا متفاوت، ناراحت کننده، غیرقابل پیشبینی یا حتی ترسناک به نظر آید.
علائم و نشانههای استرس در کودکان
زمانی که بدن تحت استرس قرار دارد، هورمونهایی مانند آدرنالین و کورتیزول تولید میکند که ما را برای اقدام فوری آماده میکند این امر به عنوان واکنش «جنگ یا فرار» نیز شناخته میشود. این وضعیت میتواند اثرات بسیاری بر ذهن و بدن کودک داشته باشد، مانند:
نشانههای بدنی:
تنفس کمعمق، تعریق یا تپش قلب
سردرد، سرگیجه یا مشکلات خواب
حالت تهوع، سوءهاضمه یا مشکلات گوارشی
افزایش یا کاهش وزن ناشی از کمخوری یا پرخوری
بیمار شدن یا احساس درد بیش از قبل
احساسی و روانی:
آستانه تحریک بالا یا خشم که منجر به طغیان یا کنارهگیری از دوستان و خانواده میشود
نادیده گرفتن مسئولیتها، کارآیی پایین در کارها یا مشکل در تمرکز
پریشانی عاطفی مانند احساس مداوم اندوه یا گریه
منشاء استرس را شناسایی کنید
به کودکتان کمک کنید تا زمانهایی که احساس استرس میکند را شناسایی و ردیابی کند و در نحوه واکنش آنها به دنبال الگوها باشید. در آن زمان بخصوص چه اتفاقی افتاد؟ قبل از اینکه دچار استرس شوند، چه فکری میکردند، چه احساسی داشتند یا چه کاری انجام میدادند؟ وقتی کودکان سختیهایی را که احتمالا آنها را دچار استرس میکند شناسایی کردند، میتوانید با همدیگر و به سرعت روشهایی را برای جلوگیری از استرس یا مقابله با آن بیابید.
این علائم میتواند به استرس بیشتر منجر شود. مهم است که به کودکتان کمک کنید تا راههایی برای تطبیق با وضعیت جدید بیابد و بتواند در اسرع وقت با آنها کنار بیاید.
مانند بزرگسالان، به کودکان نیز باید یادآوری شود که با خود مهربان باشند.
روشهایی برای اینکه کودکان با استرس مقابله کنند
زمانی که کودکان احساس استرس میکنند، والدین میتوانند نقش مهمی در کمک به آنها برای مقابله با آن ایفا کنند.
با مهر پاسخ دهید: به کودکان عشق، زمان و توجه بیشتری اختصاص دهید. ببینید آیا استرس بر سلامت، رفتار، افکار و احساسات آنها اثر گذاشته یا خیر؟ به یاد داشته باشید که به آنها گوش کنید، با آنها با مهربانی سخن بگویید و به آنها اطمینان خاطر دهید.
الگو باشید: به کودکتان بگویید که شما چگونه با وضعیتهای استرسآمیز برخورد کردهاید. میتوانید با سهیم کردن تجربه خودتان، الهامبخش کودکتان باشید تا بتواند عادات مدیریت استرس مختص به خودش را بیابد.
تفکر مثبت را تشویق کنید: کودکان، بالاخص نوجوانان، به راحتی خود را دستکم میگیرند. اگر شنیدید که میگویند «من در هیچ چیز خوب نیستم»، «از خودم خوشم نمیآید»، یا «میترسم که بیرون بروم»، از آنها بپرسید که چرا اینگونه فکر میکنند و دستاوردهایی که داشتهاند و نحوه کسب آن را به آنها یادآوری کنید.
توانمندسازی مثبت از جانب شما به آنها نشان خواهد داد که درک میشوند و مطمئن خواهند شد که میتوانند بر وضعیتهای استرسزا فائق آیند.
عادات سالم را حمایت کنید: خواب و خوراک خوب از عوامل کلیدی رهایی از استرس است.
متخصصین توصیه میکنند که کودکان ۶ تا ۱۲ ساله، ۹ تا ۱۲ ساعت خواب شبانه داشته باشند. نوجوانان به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
برای مراقبت از خواب، استفاده از نمایشگر [موبایل، کامپیوتر، تلویزیون]را محدود کنید و از نگهداری تجهیزات دیجیتال در اتاق خواب جلوگیری کنید. هرچقدر کودک تغذیه و خواب خوب داشته باشد، توانایی وی برای مقابله با استرس بیشتر خواهد بود.
کودکتان را تشویق کنید که بیرون برود، با دوستانش وقت بگذراند و با آنها بازی کند. تمرینها و فعالیتهایی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق میتواند در رهایی از استرس مفید باشند.
تنفس شکمی بسیار آرامشبخش است و میتواند به ما کمک کند اکسیژن به عمق ریههایمان نفوذ کند. یک روش سه مرحلهای ساده برای این کار عبارت است از: دستتان را روی شکمتان بگذارید.
پنج نفس عمیق بکشید، پنج ثانیه را صرف دم و پنج ثانیه را صرف بازدم کنید. هوا را از بینی داخل کشیده و از دهان بیرون دهید.
به کودکتان توضیح دهید که وقتی هوا را داخل میکشد، مثل این است که شکمش را به آرامی مانند یک بادکنک باد میکند و وقتی که هوا را بیرون میدهد باد از این بادکنک به آرامی خارج میشود.
مانند بزرگسالان، گاهی به کودکان نیز باید یادآوری شود که با خود مهربان باشند.
استرس یک تجربه انسانی است که با گذر زمان و استفاده از بعضی تکنیکهای ساده میتوان بر آن فائق آمد.
چه زمانی از متخصصین کمک بگیریم؟
اگر کنار آمدن با استرس برای کودکتان سخت است، میتوانید با یک متخصص آموزشدیده ملاقات کنید و از او کمک بگیرید. برای کسب مشورت با دکتر خانوادگی یا مشاور صحبت کنید.
آنها میتوانند درباره درمانهای موجود به شما مشورت دهند مانند ملاقات با یک روانشناس که به افراد کمک میکند استرس خود را مدیریت کرده و عادات مثبت برای سلامت روان خود خلق کنند.
از اینکه برای کودکتان به دنبال کمک کارشناسی بروید، واهمه نداشته باشید. اگر استرس بر زندگی کودک شما اثر میگذارد، مهم است که در اسرع وقت کمک لازم را دریافت کند تا بتواند احساس بهتری داشته باشد.
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی